Toksik ilişki, toksik iş ortamı derken şimdi de toksik ebeveynlik kavramı ile karşı karşıyayız. Toksik ebeveynlik nasıl tanımlanıyor, belirtileri neler, çocuklara ne gibi zararlar veriyor? Uzmanlar toksik ebeveynliği ailelerin çocuklarına bilinçsizce veya istemeden gösterdiği zarar veren davranışlar olarak tanımlıyor. Peki bu zarar çocuklarda nasıl bir etki bırakıyor?
Son dönemde oldukça yaygınlaşan “toksik” kavramı birçok alanda karşımıza çıkıyor. Bunlardan biri de “toksik ebeveynlik” kavramı. Toksik ebeveynlik kavramı ebeveynlerin çocukları için en iyisini isteseler bile bazen onları fazlaca sıkmaları ya da özgür birer birey olmalarını kısıtlamaları anlamına geliyor. Moodist Hastanesi’nden Çocuk ve Ergen Psikoloğu İrem Bengü Yılmazcan, toksik ebeveynliğin çocuklarda ciddi ve kalıcı etkilere yol açabileceğini belirtiyor. Yılmazcan “Bu etkiler çocuğun duygusal, zihinsel ve fiziksel sağlığına uzun vadeli zararlar verebilir ve gelecekteki yaşantısını etkileyebilir. Toksik ebeveynliğin çocuklar üzerinde kalıcı zararlara yol açabileceği unutulmamalıdır” diyor.
“Kalıcı Travmalar Bırakıyor”
Toksik ebeveynliğin aşırı kontrol, duygusal - fiziksel istismar, ilgisizlik veya ihmal, küçümseme ya da reddetme, kıskançlık veya rekabet, kontrolcü ve baskıcı davranışlar şeklinde kendini gösterdiğini söyleyen Psikolog Yılmazcan, bunların ebeveyn tarafından farkında olmadan yapılmasının çocukta kalıcı travmalar bırakabileceğinin altını çiziyor. Toksik ebeveynliğin çocuklarda düşük özsaygı, depresyon, anksiyete ve diğer duygusal sorunlara neden olabileceğini de belirten Çocuk ve Ergen Psikoloğu İrem Bengü Yılmazcan, “Çocuklar toksik ebeveynlik karşısında kendini değersiz ve sevgisiz hissedebilir. Sürekli eleştirilen ve aşağılanan çocukların gelecekteki ilişkileri, iş yaşamları ve kişisel başarıları da olumsuz etkilenir. Aynı zamanda toksik ebeveynlik karşısında çocuklar öfke problemleri, saldırganlık, arkadaş ilişkilerinde zorlanma gibi süreçler yaşayabilirler” diyor.
“Zaman ve sabır gerektiriyor”
Toksik ebeveynlik sonucu ortaya çıkan kalıcı durumların çocuğun genel yaşam kalitesini etkileyebildiğinden bahseden Yılmazcan, sağlıklı ve destekleyici bir ebeveynlik yaklaşımının çocuğun duygusal ve psikolojik sağlığını korumak için kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor. Yılmazcan, “Toksik ebeveynliği aşmak zaman ve sabır gerektirebilir ancak çocuğunuzun sağlıklı bir şekilde büyümesine ve gelişmesine yardımcı olmak için toksik ebeveynlik belirtilerine dikkat etmek ve gerekli adımları atmak gerekli” diyor.
Çocuk ve Ergen Psikoloğu İrem Bengü Yılmazcan toksik ebeveynliği aşmak ve daha sağlıklı bir ebeveynlik tarzına geçmek için şu önerileri veriyor.
· Çocuğunuzla empati kurun,
· Çocuğunuza duygusal sorunları açıkça konuşma fırsatı verin,
· Çocuğunuza kurallar belirleyin ancak sağlıklı sınırlar kurmayı unutmayın,
· Çocuğunuza olumlu geri bildirimler verin,
· Kuralların yanı sıra çocuğunuzun da özgür bir birey olduğunu unutmayın,
· Çocuğunuza rol model olun,
· Eğer toksik ebeveynlikle başa çıkmakta zorlanıyorsanız destek almaktan çekinmeyin.
